Vũ khí tự động tích hợp A.I

Các tổ chức dân sự và chuyên gia nghiên cứu A.I những năm gần đây ngày càng lo ngại về sự ra đời của các hệ thống sát thương tự động, với sự hỗ trợ của công nghệ A.I, có khả năng kích hoạt chọn mục tiêu và tiêu diệt đối phương mà không cần sự giám sát trực tiếp của con người. Điều này dẫn đến một nỗ lực tại Liên hợp quốc nhằm ngăn chặn, hoặc ít nhất là hạn chế các hệ thống vũ khí như vậy. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận tới nay vẫn chưa đạt được nhiều tiến triển.

Trong khi đó, tốc độ phát triển các vũ khí tự động vẫn tiếp tục với nhịp độ ngày càng dồn dập. “Cơn ác mộng tồi tệ nhất” gây ra bởi các máy bay không người lái (drone) trong cuộc xung đột Nga - Ukraine vẫn chưa xảy đến. Nhưng có một điều chắc chắn, cả 2 bên đều đang triển khai các vũ khí tự động có sự hỗ trợ của A.I, ít nhất là theo một khía cạnh nào đó.

Phía Ukraine đang sử dụng các drone TB2 của Thổ Nhĩ Kỳ, có tính năng cất/hạ cánh và hành trình tự động, dù vẫn phụ thuộc vào binh sỹ điều khiển để quyết định thời điểm thả bom dẫn đường bằng laser. Trong khi đó, Lantset, mẫu drone với các tính năng tự động của Nga, được cho là đã triển khai tại Syria và giờ là Ukraine. Về mặt kỹ thuật, Lantset là một loại “đạn chờ” được thiết kế để tấn công xe tăng, các đoàn xe cơ giới hay đám đông bộ binh. Sau khi được phóng ra, nó sẽ bay quanh khu vực địa lý được lập trình từ trước cho tới khi phát hiện ra mục tiêu và lao xuống tấn công, kích nổ đầu đạn mang theo.

Ngày 6/3, cố vấn văn phòng Tổng thống Ukraine đăng bài viết kèm bức hình ngoài trời của Trung tâm An ninh và Gìn giữ hòa bình quốc tế (IPSC), khu vực tập trung và huấn luyện các binh lính “tình nguyện” tham gia cuộc chiến. 1 tuần sau, toàn bộ IPSC lĩnh trọn hàng chục tên lửa hành trình thông minh của Nga. Các thuật toán dùng A.I phân tích hình ảnh, xác định vị trí mục tiêu và dẫn đường cho các loại vũ khí thông minh, đã dần trở nên phổ biến tại chiến trường các nước.

Ngoài ra, còn phải kể tới Altius RU, hệ thống vũ khí tích hợp A.I mới nhất của Moscow, gồm các drone có khả năng hoạt động độc lập và tương tác với máy bay chiến đấu SU-57. Altius là đối trọng của RQ-4 Global Hawk do Mỹ phát triển, có khả năng thực hiện các nhiệm vụ do thám có vũ trang. Quân đội Nga còn tích hợp các nơron trí tuệ nhân tạo vào thiết bị mặt đất không người lái có tên Marker để tiến hành các hoạt động hỗn hợp trên chiến trường. 

Chiến tranh thông tin, nhận diện người chết

Không chỉ vậy, A.I có thể giúp phân tích một lượng lớn thông tin tình báo nguồn mở do người dân trực tiếp đăng tải công khai tại Ukraine, thông qua các video TikTok hay các bài đăng trên Telegram liên quan việc bố trí đội hình quân sự và thời điểm, diễn biến của các cuộc tấn công.

Các thuật toán truyền thông xã hội như TikTok đang chiếm vị trí trung tâm trong cuộc chiến thông tin này. Nhưng nó cũng là con dao 2 lưỡi khi đồng thời có thể khuếch đại nội dung sai lệch, chẳng hạn với các video cắt ghép từ trong trò chơi điện tử nhìn y hệt như hình ảnh thực tế, hàng triệu người có thể sẽ bị “dắt mũi”.

Nhiều người lo ngại kỹ thuật trí tuệ nhân tạo như “deepfake” (công nghệ tạo ra hình ảnh, âm thanh giả giống thực tế), sẽ thúc đẩy các chiến dịch lan truyền tin giả của cả 2 phe. Thế nhưng, các hệ thống machine-learning (máy học) cũng đã phát triển khả năng phát hiện các sản phẩm nhân tạo như trên, từ đó được ứng dụng nhằm ngăn chặn thông tin sai lệch. Tới nay, phần lớn các nền tảng truyền thông xã hội đều đã triển khai các hệ thống này.

Chiến tranh, chính là môi trường thử nghiệm hoàn hảo nhất cho vũ khí hay công nghệ mới. Trong kỷ nguyên số, dữ liệu trở thành một nguồn tài nguyên quý giá, vũ khí tự hành chỉ là một ứng dụng nhỏ mà A.I có thể tham gia vào. Bản thân công nghệ này chính là nền tảng để mở rộng quy mô khai thác, phân tích dữ liệu và thực hiện các nhiệm vụ chưa từng có trong lịch sử chiến tranh.

Clearview A.I, công nghệ nhận diện khuôn mặt gây tranh cãi, đã được triển khai tại Ukraine. Giám đốc điều hành Clearview nói rằng, công nghệ này có thể hỗ trợ Kiev xác định danh tính nạn nhân thiệt mạng, gỡ bỏ thông tin sai lệch và phát hiện các gián điệp, khi sử dụng kho dữ liệu hơn 2 tỷ hình ảnh lấy từ mạng xã hội VKontakte của Nga. Nhưng đó mới chỉ là 1 phần trong cơ sở dữ liệu hơn 10 tỷ bức hình của công ty khởi nghiệp trụ sở tại Mỹ này.

Sau thuốc súng và vũ khí hạt nhân, có thể trí tuệ nhân tạo sẽ đưa chiến tranh bước vào cuộc cách mạng lần thứ 3?

Vinh Ngô

Phần mềm diệt virus mới dùng trí tuệ nhân tạo để chống mất cắp dữ liệu cá nhân

Phần mềm diệt virus Bkav 2022 vừa chính thức ra mắt. Ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, phần mềm này sẽ phát hiện và ngăn chặn sớm những hành vi nguy hiểm như đánh cắp tài khoản ngân hàng, mạng xã hội, email...

Đến chiều cùng ngày, chị điều khiển ô tô để về nhà và khi lưu thông đến địa bàn xã Đắk Búk So (huyện Tuy Đức), người trên xe đã mở karaoke để hát.

Trong lúc ngẫu hứng, chị L. được một người chuyển micro để hát và một người khác đã dùng điện thoại của chị L. để livestream lên mạng xã hội.

Sau đó, do có rất nhiều bình luận lên án việc chị L. vừa lái xe vừa hát karaoke nên chị đã nhanh chóng khóa trang cá nhân. Tuy nhiên, đoạn clip này đã được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội.

Công an huyện Krông Pắk đang hoàn tất hồ sơ để chuyển Công an tỉnh Đắk Nông xử lý theo thẩm quyền.

Trước đó, tối 10/12 trên mạng xã hội Facebook đăng tải lại đoạn clip ghi lại cảnh người phụ nữ vừa lái xe một tay và tay còn lại cầm micro hát karaoke. Người phụ nữ này vừa nhìn vào điện thoại để hát, livestream lên mạng xã hội.

Sau khi clip được đăng, nhiều người đã bày tỏ sự phẫn nộ trước sự liều lĩnh, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng của người phụ nữ này.

Được biết, chị L. là chủ một nhà hàng tiệc cưới tại huyện Krông Pắk.

Thiên Lộc phát bệnh vào tháng 4 năm ngoái, biểu hiện ban đầu là nổi hạch nhiều ở góc hàm. Chị Khánh đưa con đi khám ở gần nhà nhưng không ra đúng bệnh, hạch mọc nhiều hơn, ở cả nách, tai... Đến bệnh viện tuyến huyện, bác sĩ nghi ngờ có tế bào lạ nên chuyển con vào Bệnh viện Ung bướu TP.HCM để làm các xét nghiệm chuyên sâu. Tại đây, bác sĩ chẩn đoán con bị bệnh bạch cầu dạng lympho (ung thư máu).

“Mới đầu, bác sĩ tư vấn, hỏi gia đình chúng tôi có khả năng cho con ghép tủy không. Số tiền quá lớn, chúng tôi không lo được, con đánh thuốc hóa chất từ đó tới giờ”, chị Khánh cho biết.

Người mẹ đã không còn nhớ nổi con trai mình đã phải truyền bao nhiêu lọ hóa chất. Chị chỉ biết thời gian 2 mẹ con ở bệnh viện dài đằng đẵng, có đợt nhập viện kéo dài hơn 2 tháng, đợt nào ngắn cũng khoảng 1 tuần. Do mỗi lần vào thuốc, Thiên Lộc thường bị thiếu máu, sốt, phải nằm viện theo dõi. Có đợt được nghỉ ít ngày, chị thuê tạm phòng trọ ở gần bệnh viện để phòng khi con sốt, sức khỏe bất thường. Thỉnh thoảng, Lộc mới được về quê.

Cậu bé tâm sự: “Lúc mới bệnh, con sốc lắm, chỉ ước sao mình không bệnh để về quê đi học. Nhất là những lúc chọc tủy để xét nghiệm tủy đồ, con đau và sợ lắm”.

Hơn 1 năm điều trị, Thiên Lộc phải trải qua nhiều đợt lấy tủy để xét nghiệm. Căn bệnh ung thư máu nhìn bề ngoài không có biểu hiện, nhưng nó ăn sâu vào trong khiến con nhức nhói cả ngày đêm. Cũng bởi vậy, con thấu hiểu và nảy sinh đồng cảm với những số phận bất hạnh giống như mình. Lộc ao ước mai này có thể khỏi bệnh, tiếp tục về quê đi học. Con ước mơ trở thành một bác sĩ, để chữa trị cho những ai không may mắc phải căn bệnh quái ác này.

Mỗi lần nghe con trò chuyện về tương lai, chị Khánh như “đứt từng đoạn ruột”. Hơn 1 năm nay, vợ chồng chị dồn hết tâm sức để cứu chữa cho con, nhưng họ vốn chẳng dư dả, hiện đã rơi vào đường cùng.

Ở quê, ngoài căn nhà cấp 4 nho nhỏ, vợ chồng chị chỉ có ít đất canh tác, không đủ ăn. Trước khi Lộc đổ bệnh, chị Khánh lo việc nhà và chăm sóc các con, anh Trương Thiên Lân đi làm thuê để có tiền cho con ăn học. Từ ngày Lộc bệnh, chị Khánh phải gửi con gái nhỏ nương nhờ họ hàng. Mà anh Lân càng chăm chỉ kiếm việc làm, đáng tiếc, vào mùa mưa, công việc bấp bênh.

“Do bảo hiểm y tế của Lộc chỉ được hưởng 80% nên mỗi đợt nhập viện đánh thuốc, chúng tôi vẫn phải thanh toán hàng chục triệu đồng, có đợt lên tới gần 40 triệu. Còn chưa kể tiền mua thuốc ngoài, xét nghiệm tủy, rồi đi lại, ăn uống… Tính đến nay, chúng tôi đã vay nợ hơn 200 triệu đồng, giờ không còn nơi nào để cậy nhờ nữa”, chị Khánh buồn bã.

Năm ngoái, ngay sau thời điểm Lộc phát hiện bệnh, ông nội của con qua đời do bệnh nặng. Bà nội và ông bà ngoại đã già, đau yếu thường xuyên nên không thể phụ chăm sóc. Người thân, thầy cô, bạn bè của Lộc cũng từng gom góp giúp đỡ, nhưng không thấm tháp so với chi phí điều trị. Đến nay, cha mẹ con chỉ biết gắng gượng từng ngày.

Thiên Lộc được đánh giá là đáp ứng thuốc, những cục hạch đều đã xẹp, nhưng hành trình chiến đấu với căn bệnh ung thư của con vẫn còn lâu dài. Lúc này, con rất cần những bàn tay nhân ái của cộng đồng nâng đỡ, giúp con có điều kiện tiếp tục chữa trị bệnh.